سندرم ورنیکه کورساکوف یکی از انواع اختلال مغزی و عصبی است. زمانی این سندرم ایجاد می‌گردد که فرد دچار کمبود ویتامین B1 (تیامین) باشد. شایع‌ترین دلیل ابتلا به این سندرم، اعتیاد شدید به الکل است. بروز این اختلال، باعث عملکرد ضعیف مغز و حافظه می‌گردد. اطلاع از نشانه‌ها و دلایل بروز این سندروم سبب می‌شود که فرد اقدام به پیشگیری و درمان در زمان مناسب نماید.

روش‌های متفاوتی برای درمان سندرم ورنیکه کورساکوف وجود دارد اما در اکثر موارد تنها روش درمانی آن ترک اعتیاد به الکل و دریافت ویتامین B1 از طریق رژیم غذایی متعادل می‌باشد. در ادامه این مطلب اطلاعات بیشتری پیرامون دلایل بروز سندرم ورنیکه کورساکوف و درمان آن ارائه کرده‌ایم.

منبع: سندرم ورنیکه کورساکوف

سندرم ورنیکه کورساکوف

سندرم ورنیکه کورساکوف (Wernicke-Korsakoff) نوعی اختلال عصبی و شامل دو مشکل پزشکی است. در واقع سندروم ورنیکه و اختلال کورساکوف دو مشکل جدا اما در یک سندرم هستند.

البته لازم است اشاره کنیم که تاکنون اطلاعاتی از اینکه این دو مشکل از یکدیگر جدا هستند و یا هر اختلال دو مرحله از یک سندروم می‌باشند، به دست نیامده؛ اما همواره ابتدا سندروم ورنیکه ایجاد می‌گردد و در پی آن علائم اختلال کورساکوف نمایان می‌شود. برخی از پزشکان معتقدند که ورنیکه فاز و مرحله اول شروع بیماری و کورساکوف وضعیت مزمن این سندرم است.

سندروم ورنیکه کورساکوف به دلیل کمبود ویتامین B1 (تیامین) ایجاد می‌گردد. علاوه بر کمبود ویتامین B1، مصرف بیش از حد الکل در طولانی مدت نیز از عوامل مهم ایجاد این اختلال به شمار می‌رود.لازم به ذکر است که سندرم ورنیکه کورساکوف در نتیجه برخی بیماری و یا جراحی‌ها نیز همچون جراحی معده، مشکلات شدید روده، سرطان، سوء تغذیه و … نیز ایجاد می‌گردد.

علائم و نشانه های اختلال ورنیکه

همانطور که اشاره کردیم سندرم ورنیکه کورساکوف شامل دو مرحله و دو اختلال است که با علائم ورنیکه آغاز می‌گردد. ورنیکه یک نوع اختلال و آسیب مغزی است که سه نشانه و مشکل عمده و اصلی به شرح موارد زیر دارد :

• مشکلات بینایی
• سردرگمی و گیجی
• سختی در راه رفتن و تعادل

مطابق تخقیقاتی که صورت گرفته، دلیل اصلی بروز اختلال ورنیکه، کمبود ویتامین B1 می‌باشد. بدن انسان قادر به تولید ویتامین B1  نیست و افراد باید میزان تیامین مورد نیاز خود را از طریق رژیم غذایی و مصرف منابع حاوی ویتامین B1 دریافت کنند.

در اندام‌های داخلی مختلف شامل مغز، قلب، کلیه، ریه‌ و … به میزان متفاوتی از ویتامین B1 نیاز است. اگر میزان این ویتامین در بدن به اندازه کافی نباشد هیچ کدام از این اندام‌ها نمی توانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.

در صورتی که فرد پس از ابتلا به اختلال ورنیکه نیز میزان مشخصی از ویتامین B1  را دریافت نکند، علائم اختلال به شکل گسترده‌تری بروز پیدا می کند. از علائم تشدید اختلال ورنیکه با کاهش سطح تیامین در بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• گیجی
• تغییر وضعیت ذهنی
• حرکات ناخواسته چشم
• دو بینی
• تعادل ضعیف
• مشکل در راه رفتن
• سوء تغذیه
• کاهش وزن
• پایین آمدن فشار خون
• کاهش دمای بدن
• مشکلات جدید حافظه

نشانه های افراد مبتلا به اختلال ورنیکه بسیار به حالت مستی ناشی از الکل خوردن شباهت دارد. بهتر است اگر فردی دارای این دسته از علائم است، سریعا به پزشک مراجعه کند، چراکه در صورت تشدید احتمال رفتن به کما و یا مرگ وجود دارد.

علائم و نشانه های سندرم کورساکوف

در پی بروز علائم اختلال ورنیکه، نشانه‌های اختلال کورساکوف نیز نمایان می‌شود. معمولا کسی که مبتلا به سندرم کورساکوف می‌شود، کم کم حافظه خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند تسلط و کنترلی بر روی رفتارهای روزمره خود داشته باشد.

مشکلات حافظه در سندرم کورساکوف باعث می‌شود که این دسته از افراد نتوانند اطلاعات جدیدی را به حافظه بسپارند و یاد بگیرند. از دیگر نشانه های وجود اختلال کورساکوف در افراد این است که آن‌ها تلاش می‌کنند تا شکاف‌های موجود در حافظه را با افکار دروغین و خیال پردازی پر کنند.

با ایجاد مشکل در حافظه کوتاه مدت، افراد نمی‌توانند خاطره‌های جدید را نیز به یاد بسپارند. بی تفاوتی، عدم نگرانی، رفتار و گفتار تکراری نیز از دیگر نشانه های سندرم کورساکوف است.

در صورتی که فرد در ابتدای بروز علائم سندرم کورساکوف اقدام به درمان بیماری کند، احتمال بهبودی وجود دارد اما با پیش رفتن اختلال و تثبیت شرایط و علائم، احتمال درمان و بهبودی کامل نیز کاهش پیدا می‌کند.

علت بروز سندرم ورنیکه کورساکوف

پیش‌تر اشاره کوتاهی به دلایل بروز سندرم ورنیکه کورساکوف کردیم که کمبود ویتامین B1  و اعتیاد به الکل دو عامل اصلی بروز این اختلال شناخته می‌شوند. اما دلایل دیگری نیز باعث ایجاد سندرم ورنیکه کورساکوف می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جراحی بای پس معده
• سرطان معده
• اختلالات خوردن
• سرطان روده
• دیالیز کلیه و مشکلات کلیوی
• رژیم‌ های شدید و روزه گرفتن
• عفونت‌های مزمن
• الکلیسم ( مصرف الکل مانع از جذب ویتامین B1 می شود.)

درمان سندرم ورنیکه کورساکوف

پس از بروز اولین نشانه های سندرم ورنیکه کورساکوف، فرد بلافاصله باید برای درمان و دریافت خدمات پزشکی اقدام نماید. دریافت ویتامین B1 و یا تیامین برای درمان سندرم ورنیکه کورساکوف موثر نیست و نیاز به دریافت خدمات پزشکی بیشتر است.

البته لازم به ذکر است که دریافت ویتامین B1 به صورت تزریق وریدی در بیماران مبتلا به ورنیکه کورساکوف باعث از بین رفتن علائم اولیه بیماری شامل مشکلات بینایی، حرکات چشم، مشکلات هماهنگی و سردرگمی و … می‌شود. برای به دست آوردن حافظه و بازیابی اطلاعات از دست رفته به خدمات پزشکی بیشتری نیاز است.

از روش‌های درمانی سندرم ورنیکه کورساکوف ممنوعیت استفاده از الکل و دریافت رژیم غذایی حاوی ویتامین B1 است. از آنجایی که برای درمان این سندروم از روش‌های ترک اعتیاد استفاده می‌شود بهتر است زیرنظر یک متخصص انجام شود.

پیشگیری از سندرم ورنیکه کورساکوف

از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از ابتلا به سندرم ورنیکه کورساکوف عدم استفاده از الکل و استفاده از رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین است.

• برنج غنی شده
• سویا
• دانه آفتابگردان
• کدو حلوایی
• دانه چیا
• گوشت ماکیان
• نخود
• مارچوبه
• پرتغال
• شیر
• اسفناج
• نخود فرنگی
• لوبیای لیما
• آجیل
• غلات
• و …

میزان شایع بودن سندرم ورنیکه‌کورساکوف

این موضوع که سندرم ورنیکه کورساکوف چقدر شایع است، تاکنون به صورت دقیق مشخص نشده اما در یک آمار کلی 1 تا 2 درصد از کل جمعیت جهان و 12 تا 14 درصد از مصرف کنندگان الکل به سندرم ورنیکه کورساکوف مبتلا می‌شوند.

تشخیص سندرم ورنیکه کورساکوف

برای درمان و پیشگیری از بروز سندرم ورنیکه و کورساکوف، در ابتدا باید نشانه های ای بیماری به درستی تشخیص داده است. تشخیص دقیق، توسط متخصص صورت می‌گیرد؛ اما برخی از روش هایی که برای آن مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ شامل موارد زیر می‌شوند.

◀تست اعتیاد به الکل

اعتیاد به الکل منجر به آسیب کبدی شده و آنزیم های کبد را به شدت افزایش می‌دهد. به همین دلیل برای برای تشخیص اعتیاد به الکل مواردی مثل، ضربان قلب، حرکات چشم، رفلکس ها، فشار خون و دمای بدن اندازه گیری می‌شود. سندرم ورنیکه کورساکوف اغلب در اثر این اعتیاد ایجاد می‌شود.

◀تست میزان مواد مغذی در بدن

به طور کلی متخصص به دنبال میزان B1 در بدن است. برای اطلاع از این مورد با از آزمایش های خونی که میزان تیامین را می‌سنجد؛ استفاده کند. به همین دلیل احتمالا تست های آلبومین و همچنین ویتامین B1 را برای شما تجویز می‌کند. تست سرم آلبومین میزان مشکلات تغذیه ای و همچنین آسیب های کلیوی و کبدی را اندازه گیری می‌کند. از طرفی تست سرم B1 بر فعالیت سلول های قرمز تمرکز دارد. فعالیت کم آنزیم در گلبول های قرمز بیانگر کمبود B1 در بدن است.

◀سایر تست ها

گاهی متخصصین نیاز به انجام آزمایش های تصویربرداری را نیز، احساس می‌کنند. معمولا این آزمایش ها برای تشخیص آسیب های ناشی از سندروم ورنیکه کورساکوف، بر بدن است. الکتروکاردیوگرام، سی تی اسکن و همچنین اسکن ام آر آی از این قبیل آزمایش ها هستند. برخی از متخصصین از آزمون های روانی نیز برای تعیین مقدار آسیب روانی نیز استفاده می‌کنند.

سخن پایانی

همانطور که مشاهده کردید، سندروم ورنیکه کورساکوف به دلایل مختلفی ایجاد شده و همچنین عوارض زیادی را برای بدن به همراه دارد. این اختلال از این جهت خطرناک است که به فرد هم از لحاظ روانی و هم جسمانی آسیب می‌زند. با تشخیص به موقع آن می‌توان تا حد زیادی از پیشرفت آن جلوگیری نمود.

همچنین افراد بهتر است برای تشخیص این بیماری، از متخصص کمک بگیرند. در طول درمان نیز کمک گرفتن از یک روانشناس و پزشک ضروری است؛ تا علائم جسمانی و روانی به طور همزمان کنترل شوند.

برای دریافت مشاوره در زمینه سندروم ورنیکه کورساکوف می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

منبع: سندرم ورنیکه کورساکوف